Mazelen, ook wel bekend als morbilli, is een ernstige en zeer besmettelijke virale infectieziekte die wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Deze aandoening heeft eeuwenlang de mensheid geteisterd en heeft in de loop der jaren geleid tot aanzienlijke ziekte- en sterftecijfers, vooral bij kinderen. Hoewel mazelen in veel ontwikkelde landen sterk is verminderd dankzij vaccinatieprogramma's, blijft het wereldwijd een probleem en kan het uitbraken veroorzaken in gemeenschappen met onvoldoende vaccinatiegraad.

Dit artikel zal een diepgaand overzicht bieden van mazelen, inclusief epidemiologie, symptomen, preventie en behandeling, gebaseerd op wetenschappelijke kennis tot en met mijn kennisdatum in januari 2022.

Epidemiologie

Verspreiding en Voorkomen

Mazelen is een wereldwijd voorkomende ziekte, maar de mate van prevalentie verschilt sterk tussen landen en regio's. Het virus wordt verspreid via druppelinfectie en kan gemakkelijk worden overgedragen van persoon op persoon. In gebieden met hoge vaccinatiegraad komt mazelen minder vaak voor, maar in gemeenschappen waar veel mensen niet zijn gevaccineerd, kan het zich snel verspreiden.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) leidden ongeveer 140.000 sterfgevallen als gevolg van mazelen in 2018, voornamelijk onder kinderen jonger dan 5 jaar. In 2019 en 2020 werden de wereldwijde gezondheidssystemen bovendien verstoord door de COVID-19-pandemie, waardoor de uitvoering van mazelenvaccinatieprogramma's in sommige regio's werd vertraagd, wat het risico op mazelenuitbraken verhoogde.

Geschiedenis

Mazelen is geen nieuwe ziekte en heeft een lange geschiedenis van infecties bij de mens. Historische documenten suggereren dat de ziekte al in de 7e eeuw is beschreven. Voordat er een vaccin beschikbaar was, leidden mazelenepidemieën vaak tot ernstige ziekte en sterfte, vooral bij kinderen. De introductie van een effectief mazelenvaccin in de jaren 1960 heeft echter aanzienlijk bijgedragen aan het verminderen van de incidentie van mazelen.

Symptomen

Mazelen veroorzaakt een breed scala aan symptomen die zich meestal 10-14 dagen na blootstelling beginnen te manifesteren. De meest voorkomende symptomen zijn onder andere:

Koorts: Mazelen gaan vaak gepaard met een hoge koorts, die kan oplopen tot boven de 40°C (104°F).

Huiduitslag: Een karakteristieke rode huiduitslag begint meestal enkele dagen na het begin van de koorts. De uitslag begint meestal achter de oren en verspreidt zich vervolgens naar het gezicht, de romp en de ledematen.

Hoesten en verkoudheid: Patiënten met mazelen kunnen last hebben van een droge hoest, loopneus en keelpijn.

Conjunctivitis: Ontsteking van de slijmvliezen van de ogen, gekenmerkt door roodheid en afscheiding.

Koplik's vlekken: Witte vlekken met een blauwachtige omringende ring die op de slijmvliezen van de mond verschijnen, kunnen een vroeg teken van mazelen zijn.

Algehele malaise: Vermoeidheid, zwakte en spierpijn zijn veelvoorkomende klachten.

De meeste patiënten herstellen binnen 2-3 weken, maar mazelen kunnen ernstige complicaties veroorzaken, zoals longontsteking, oorontstekingen en encefalitis (hersenontsteking), vooral bij jonge kinderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Preventie

Preventie is de sleutel tot het beheersen van mazelen. De meest effectieve manier om mazelen te voorkomen, is door middel van vaccinatie. Het mazelenvaccin is onderdeel van het MMR-vaccin (mazelen, bof en rubella) en wordt meestal aan kinderen gegeven op de leeftijd van 12-15 maanden, gevolgd door een tweede dosis op de leeftijd van 4-6 jaar.

Vaccinatiegraad

Om een populatie te beschermen tegen mazelen, is een hoge vaccinatiegraad vereist, meestal boven de 90-95%. Dit wordt vaak aangeduid als 'kudde-immuniteit'. Wanneer een groot deel van de bevolking immuun is voor mazelen, is het moeilijker voor het virus om zich te verspreiden, waardoor ook mensen die niet kunnen worden gevaccineerd, zoals pasgeborenen en mensen met bepaalde medische aandoeningen, beschermd zijn.

Bijwerkingen van Vaccinatie

Het mazelenvaccin is over het algemeen veilig, maar zoals bij alle vaccins kunnen er bijwerkingen optreden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn lichte koorts en huiduitslag, die meestal binnen enkele dagen verdwijnen. Ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam.

Behandeling

Er is geen specifieke antivirale behandeling voor mazelen. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van de symptomen en het voorkomen van complicaties. Dit kan het gebruik van koortsverlagende medicijnen omvatten, zoals paracetamol, veelvuldig rusten en voldoende hydratatie.

In gevallen van ernstige complicaties, zoals longontsteking of encefalitis, kan ziekenhuisopname en gespecialiseerde medische zorg nodig zijn. Het is van vitaal belang om medische hulp in te roepen als er vermoedens zijn van mazelen om de verspreiding van de ziekte te beperken en de juiste zorg te krijgen.

Mazelen is een ernstige en zeer besmettelijke virale ziekte die wereldwijd voorkomt, maar met een effectieve vaccinatie kan worden voorkomen. Het is van cruciaal belang dat ouders en zorgverleners ervoor zorgen dat kinderen worden gevaccineerd volgens het aanbevolen schema om de verspreiding van mazelen te beperken en de gezondheid van de gemeenschap te beschermen. Het begrijpen van de symptomen, preventiemethoden en behandelingsopties is essentieel om de impact van deze ziekte te verminderen en mazelen te blijven bestrijden.